Wat is integratieve psychotherapie en interactionele vormgeving?  En wat betekent integratie?

Korte geschiedenis

Integratieve psychotherapie is de vrucht van de 20ste eeuw, waarbinnen er verschillende therapiestromingen tot ontwikkeling zijn gekomen. Momenteel zijn er vier grote stromingen wettelijk erkend; de psycho-analyse, de cognitieve gedragstherapie, cliënt-centered-experiëntiele therapie en de contextueel-systemische therapiestroming. Daarnaast zijn er nog vele andere therapievormen zoals de gestalttherapie, bio-energetica, de psychosynthese, Jungiaanse analyse enzovoort. Deze therapiestromingen hadden hun eigen scholen, onderzoekscentra en waren lange tijd in conflict met elkaar. Allen beweerden de enige therapiestroming te zijn die dé waarheid in petto had.

Aan het einde van de 20ste eeuw en begin de 21ste eeuw kwam de integratieve psychotherapie in de opmars. Deze therapievorm integreert alle bestaande therapiestromingen en benadrukt dat elke therapievorm één deel van de waarheid bevat. Samen kunnen ze het gehele spectrum van de mens beschrijven, onderzoeken en omvatten.

Integratieve psychotherapie staat voor een integrale en holistische denkwijze.

Zowel het objectief meetbare als subjectieve ervaringen, individueel gerichte als collectieve perspectieven, persoonlijke als transpersoonlijke visies worden omarmd in deze psychotherapievorm.

Interactionele vormgeving

Interactionele vormgeving is één van de integratieve psychotherapiestromingen die een eigen systeem heeft opgebouwd om alle therapiestromingen een plek te geven. Zo ontvangt de cliënt een therapie op maat die niets buiten beschouwing laat, maar juist alle ruimte biedt voor alle aspecten van de mens:

  • geest (gedachten, visies, denkwijzes)
  • emoties (gevoelens, ervaringen)
  • gedrag (acties, handelingen)
  • lichaam
  • omgeving (familie, partner, werk, studie)
  • het transpersoonlijke (levensbeschouwing, zingeving, spiritualiteit).

Integratie

Hoe kunnen we de integratieve denk-en levenswijze in ons eigen leven toepassen?

Iedereen wordt met bepaalde zienswijzen en wereldbeelden opgegroeid. Onze familie, educatie en levensgebeurtenissen spelen hier in een grote rol. Vb. Iemand die leeft in een oorlogsgebied zal de wereld als minder veilig beschouwen dan een ander persoon uit een ander werelddeel.

We hebben allemaal een beperkt beeld over onszelf en de wereld waarin we leven. In de meeste gevallen is dit geen probleem, maar sommigen komen op een zeker punt vast zitten in hun leven.

Voorbeeld:

1. Voortdurend piekeren, maar niet tot een besluit kunnen komen.
2. Wel weten wat je moet doen, maar niet tot actie komen.
3. Overspoeld worden door emoties en geen verklaring hiervoor hebben.
4. Impulsief handelen en achteraf spijt hebben van je daden.
5. Enzovoort…

De interactionele vormgeving legt de nadruk er op dat mensen zowel gericht zijn op

  • Betekenisgeving, inzicht (Semantiek)
  • Actie, handeling (Gericht gedrag)
  • De ervaring, gewaarwording, gevoelsleven (Proces, gebeuren)

Zie ook de interactionele driehoek. (Vleugels, Van den Bosch, 2008)

Integratie betekent dat we alle 3 aspecten van ons mens-zijn ontwikkelen en toepassen in ons leven.
Vaak raken we vast in een probleem, omdat één of meerdere van deze facetten genegeerd, onderdrukt of onderontwikkeld zijn.

Integratie en schaduwwerk

Schaduwwerk komt uit de Jungiaanse analyse en is een belangrijke techniek bij integratie.

Vaak denken we dat we weten wie we zijn, hoe we ons moeten gedragen om gelukkig te zijn of welke visies wij belangrijk vinden in het leven. Maar vele delen van onszelf zijn onderdrukt, gekleineerd, geminimaliseerd, genegeerd geweest of niet ontwikkeld door anderen en/of wijzelf.

Voorbeelden:

1. Jouw ouders vonden een “gevoelige jongen” zwak, ze wilden dat je een “sterke jongen” werd die voor zichzelf kon opkomen.
2. Enkel als je goede punten had, kreeg je aandacht en erkenning van jouw omgeving. Je leerde om hard te studeren en minder te tekenen hoewel je daar veel plezier aan had.
3. Je werd door de leerkracht bestempeld als een koppig en eigenwijs kind bij elke “waarom-vraag”.

Vaak zijn het juist onze talenten dat door personen in onze omgeving niet geapprecieerd worden.Zo komen deze aspecten van onszelf in “de schaduw” terecht in ons onbewuste. Hier worden we op termijn ongelukkig door, want we missen iets in ons leven.

Daarnaast blijven deze verstoten stukjes niet in ons onbewuste, ze nemen de controle over op onverwachte momenten:

Voorbeelden:

1. Een man schrikt van zichzelf als hij een woedebui krijgt op zijn werk. Hij is toch altijd een tolerant en geduldig persoon geweest? “Ik word toch nooit kwaad?”
2. Een vrouw die eerst dolgelukkig was met haar partner, maakt het van de ene dag op de andere uit. Ze weet niet waarom.
3. De burn-out van een hardwerkende jongvolwassene komt geheel onverwacht. “Ik deed toch de job die ik altijd al heb willen doen?”

Via schaduwwerk komen we in contact met andere stukken van onszelf die we op het eerste zicht beangstigend, vreemd, ongewenst of onbelangrijk vinden. Psychische problemen worden vaak opgelost doordat we deze delen gaan waarderen en integreren in ons leven.

Integratie helpt ons om een gelukkiger mens te worden, voor onszelf en voor anderen.

Integratieve psychotherapie kan je helpen om deze delen van jezelf te ontdekken en te integreren.

Referenties

Vleugels H. & Van den Bosch B..(2008). Veranderende denkbeelden in de psychotherapie. Interactionele vormgeving in actie.Standaard uitgeverij/Antwerpen.

Wolf S. & Zweig C..(2004). Omgaan met je schaduw. De kracht van verboden gevoelens en verborgen talenten. Servire.